صدای فراگیر- معرفی انواع تکنولوژیهای صدای فراگیر (Surround Sound)
بطور اجمال: برخلاف سیستم‌های صوتی سنتی که صدا را فقط از بلندگوهای جلوی تلویزیون پخش میکنند، سیستم‌های صدای فراگیر صدا را از جهت‌های مختلف به گوش شما می‌رسانند. این کار با استفاده از چندین بلندگو که در نقاط خاص در اطراف اتاق شما قرار گرفته‌اند، انجام میشود.
سیستم‌های صدای فراگیر با ارسال سیگنال‌های صوتی دیجیتال به اسپیکرهایی که در کل محیط قرار دارند، کار میکنند.
از‌آنجایی‌که صدا از تمام نقاط اتاق پخش میشود، صدای بازی یا فیلمی که تماشا می‌کنید میتواند به اسپیکرهای مجزا هدایت شود. پس اگر قرار است صدایی از پشت سر شما بیاید، صدای فراگیر این امکان را برای شما فراهم میکند.
علاوه‌براین، سیستم‌های صدای فراگیر، صدایی شفاف‌تر و واضح‌تری را برای شما فراهم میکنند.
صدای فراگیر Surround Sound
تاریخچه و تکامل
از صدای چهارکاناله تا دالبی سوراند
در دهه ۱۹۶۰، صدای چهارکاناله اولین قدم‌ها را برای ایجاد یک تجربه صوتی فراگیر برداشت. این فناوری، که ابتدا در سینماها مورد استفاده قرار گرفت و به سرعت به سیستم‌های خانگی نیز راه یافت. در دهه ۱۹۸۰، دالبی سوراند (Dolby Surround) با ارائه یک فرمت صوتی استاندارد برای فیلم‌ها، گام بزرگی در این زمینه برداشت. این پیشرفت در صنعت صدا، تجربه تماشای فیلم و محتوای صوتی را بهبود بخشید و به توسعه تکنولوژیهای صوتی در حوزه سینما و تفریح خانگی کمک کرد.
ظهور دالبی دیجیتال ۵.۱ (5.1 surround sound) و دی‌تی‌اس (DTS)
در دهه ۱۹۹۰، دالبی دیجیتال ۵.۱ (5.1 surround sound) و دی‌تی‌اس (DTS) با ارائه فرمت‌های صوتی با کیفیت بالا و پخش صدا از چندین جهت، تحولی عظیم در صنعت صوتی ایجاد کردند. این فناوری‌ها امکان پخش صداها از پنج اسپیکر و یک ساب‌ووفر را فراهم کردند، که تجربه‌ای بسیار نزدیک به واقعیت را به ارمغان آورد؛ به گونه‌ای که انگار صدا در فضا به هر طرفی حرکت میکند. مثلا شما میتوانید صدای یک هلیکوپتر را بشنوید که از جلوی شما به بالا پرواز میکند، از روی سر شما عبور میکند و در پشت شما در دوردست‌ها ناپدید میشود.
فناوری‌های مدرن
دالبی اتموس (Dolby Atmos)
دالبی اتموس (Dolby Atmos)، که یکی از پیشرفت‌های برجسته در این حوزه است، با افزودن بعد عمودی به صدا، تجربه‌ای کاملاً جدید را ارائه میدهد. این فناوری امکان مکان‌یابی دقیق صداها در فضای سه‌بعدی را فراهم میکند و به تولیدکنندگان اجازه میدهد صداها را در نقاط مشخصی از فضا قرار دهند. این ابتکار به شما امکان میدهد که به صورت واقعی‌تری در دنیای صدا غرق شوید و تجربه متفاوتی در حین تماشای فیلم یا گوش دادن به موسیقی داشته باشید.
ام‌پی‌ای‌جی-اچ (MPEG-H 3D Audio)
(MPEG-H 3D Audio) نیز به عنوان رقبای دالبی اتموس، تجربیات صوتی سه‌بعدی مشابهی را ارائه میدهند. این فناوری‌ها با ارائه یک محیط صوتی چندبعدی، به شنونده امکان میدهند صداها را از جهات مختلف و با جزئیات بیشتری درک کرده و تجربه‌های صوتی منحصر به فردی را تجربه کند.
صدای فراگیر واقعی چیست؟
اگر تابه‌حال سینما رفته باشید احتمالاً صدای فراگیر را تجربه کرده‌اید. شما باید ۵ تا ۷ اسپیکر به همراه یک یا دو ساب‌ووفر برای فرکانس‌های low-end داشته باشید. در سینما این تعداد ممکن است به بیش از ۱۰ عدد برسد. به همین خاطر صدای هواپیمای جنگنده را از بالای سر خود می‌شنوید.
صدای فراگیر مجازی چیست spatial audio
صدای فراگیر مجازی چیست و چگونه کار میکند؟
همهٔ افراد پول ۵ اسپیکر و یک ساب‌ووفر مجزا برای راه‌اندازی صدای فراگیر واقعی ندارند. به همین خاطر به هدفون‌ها و بلندگوهای استریوی معمولی رو می‌آورند. خوشبختانه به مدد تکنولوژی، حتی با همین تجهیزات هم میتوان صدای سه بعدی را تجربه کرد. باید از رویکردهای روانشناختی استفاده کنید.
یک صدای مالتی چنل یا استریوی معمولی با الگوریتم‌های نرم‌افزاری به گونه‌ای ضبط میشود که حس می‌کنید چند اسپیکر واقعی صدا را پخش میکنند. صدای فراگیر مجازی چیزی جز یک تکنیک خاص صدابرداری (Binaural recording) نیست. در واقع این هدفون نیست که باید توانایی پخش صدای فراگیر را داشته باشد، بلکه شیوهٔ ضبط صدا است که باید با روش Binaural recording انجام شده باشد. در این روش ذهن فریب می‌خورد؛ گویی صدا واقعاً از جهات مختلفی می‌آید.
به عنوان مثال: وقتی کسی در گوش چپ شما صحبت میکند، این صدا بلندترین صدا در سمت چپ شماست. با این حال کمی از صدای آن شخص در گوش راست شما هم پخش میشود تا به آن احساس جهت‌دار بودن بدهد. به همین دلیل میتوانید تشخیص دهید فرد از کدام طرف صحبت میکند.
فناوری (DTS)
دی‌تی‌اس (DTS) و دی‌تی‌اس:ایکس (DTS:X) و دی‌تی‌اس ویرچوال:ایکس (DTS Virtual:X)
این تکنولوژی‌ها با ارائه راهکارهایی برای بهبود تجربه صوتی بدون نیاز به تعداد زیادی اسپیکر، انعطاف‌پذیری بیشتری را برای کاربران فراهم میکنند و میتوانند تقویت‌کننده‌های صدا بسیاری را ارائه دهند. این فناوری‌ها به ویژه برای محیط‌های کوچکتر و سیستم‌های صوتی خانگی مناسب هستند.
دی‌تی‌اس (DTS): دی‌تی‌اس یک سیستم کدگذاری صوتی است که برای بهبود کیفیت صدا در فیلم‌ها، دیسک‌های Blu-ray و دیگر محتواهای دیجیتال استفاده میشود. این فرمت صدا را با نرخ نمونه‌برداری بالا و بدون فشرده‌سازی زیاد انتقال میدهد تا کیفیت بالاتر و وضوح صدا را حفظ کند.
دی‌تی‌اس ایکس (DTS:X): این فناوری یک فرمت صوتی فراگیر است که به صورت سه‌بعدی طراحی شده است. DTS:X به طور خاص برای افزایش واقع‌گرایی و عمق صدا در فیلم‌ها، بازی‌ها و موسیقی طراحی شده است. این تکنولوژی اجازه میدهد صداها را در هر نقطه‌ای از فضا قرار دهد، از جمله بالای سر شنونده برای ایجاد یک تجربه صوتی بسیار واقع‌گرایانه و فراگیر.
دی‌تی‌اس ویرچوال ایکس (DTS Virtual:X): دی‌تی‌اس ویرچوال:ایکس یک راه‌حل صوتی است که به طور خاص برای تلویزیون‌ها و سیستم‌های صوتی سازگار طراحی شده است. این تکنولوژی قادر است صدای فراگیر را بدون نیاز به اسپیکرهای اضافی یا سیستم‌های صوتی پیچیده تولید کند. DTS Virtual:X میتواند صداها را از بالا، پایین و اطراف شنونده بازسازی کند، حتی اگر تنها از یک اسپیکر استاندارد استفاده شود.
در مورد صدای فراگیر 5.1 و 7.1 کاناله چه می دانید؟
سیستم‌های صدای فراگیر 5.1 و 7.1 دو مورد از رایج‌ترین سیستم‌ها هستند. اعداد، تعداد اسپیکرهای مورد نیاز برای آن نوع سیستم صدای فراگیر را نشان میدهند. رقم اول، تعداد اسپیکرهای اصلی سیستم را مشخص میکند. منظور از اسپیکرهای اصلی، اسپیکرهای جلو چپ، جلو راست، وسط و فراگیر است. رقم دوم، تعداد کل ساب‌ووفرها را نشان میدهد.
- صدای فراگیر 5.1
صدای فراگیر 5.1 که با نام چپ، وسط، راست (LCR) هم شناخته میشود، به سیستمی اشاره دارد که شامل پنج اسپیکر و یک ساب‌ووفر است. این سیستم رایج‌ترین نوع صدای فراگیر است که در سیستم‌های سینمای خانگی استفاده میشود. به طور معمول سه اسپیکری اصلی در جلوی قرار می‌گیرند؛ درحالی‌که دو اسپیکری دیگر و ساب‌ووفر در گوشه‌ای قرار می‌گیرند. پنج اسپیکر مسئول ایجاد اکثر صداها هستند؛ اما ساب‌ووفر صداهای کم فرکانس ایجاد میکند که باعث میشود فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی احساس فراگیرتری داشته باشند.
سیستم صدای فراگیر با هفت اسپیکر
- صدای فراگیر 1/7
یک سیستم صدای فراگیر با هفت اسپیکر هم یک پیکربندی صوتی چند کاناله است. اضافه شدن دو اسپیکری فراگیر در قسمت عقب سیستم 1/7 بدین معنی است که میتواند نسبت به یک سیستم پنج اسپیکر، دقیق‌‍تر باشد. اسپیکرهای اضافی عقب، تعیین موقعیت صداها نسبت به شما را ممکن می‌سازد و قرار است تجربه صدای فراگیر حتی واقعی‌تری را ایجاد کنند.
سیستم هفت اسپیکر هم از یک ساب ووفر برای تولید صداهای کم فرکانس استفاده میکند. تفاوت اصلی با با سیستم 1/5 دارد این است که ساب ووفرها به جای یک کانال، بین دو کانال پخش میشوند. در نتیجه باعث ایجاد صدای متعادل‌تر در تمام فرکانس‌ها میشود.
استفاده در خانه
سینماها از جمله اولین مکان‌هایی بودند که از فناوری صوتی فراگیر (Surround Sound) بهره بردند. با پیشرفت فناوری، سیستم‌های صدای فراگیر به سادگی در خانه‌ها نیز قابل استفاده شده‌اند. این سیستم‌ها امکان تجربه‌ای سینمایی در راحتی خانه را فراهم میکنند و به سرعت به یکی از محبوب‌ترین اجزای سرگرمی خانگی تبدیل شده‌اند. این سیستم‌ها اطراف شما را با صداها و افکت‌های صوتی فراگیر محیط فیلم نمایشی فراهم میکنند و تجربه واقع‌گرایانه‌تری را به شما ارائه میدهند.
مزایا و معایب
مزایای سیستم صدای فراگیر
مزایای اصلی سیستم‌های صوتی فراگیر ایجاد یک تجربه شنیداری فراگیر و واقع‌گرایانه، افزایش کیفیت صدا و ارتقاء تجربه تماشای فیلم و گوش دادن به موسیقی است.
معایب و چالش‌ها
با این حال، این سیستم‌ها نیز دارای چالش‌هایی هستند، از جمله هزینه بالای تجهیزات، نیاز به فضای کافی برای نصب اسپیکر‌ها و پیچیدگی‌های مربوط به تنظیم و پیکربندی سیستم.
آینده سیستم صدای فراگیر
آینده سیستم‌های صدای فراگیر به نظر میرسد که شامل پیشرفت‌های بیشتر در فناوری، ادغام با فناوری‌های جدید مانند هوش مصنوعی و ارائه راهکارهایی برای بهبود تجربه صوتی در فضاهای کوچکتر و با هزینه کمتر باشد.
نتیجه‌گیری:
سیستم‌های صدای فراگیر، با توانایی خود در ایجاد تجربه‌های شنیداری فراگیر و واقع‌گرایانه، نقش مهمی در تکامل صنعت سرگرمی و مدیا ایفا کرده‌اند. با پیشرفت‌های مداوم در این حوزه، میتوان انتظار داشت که این فناوری‌ها به طور مداوم تجربه‌های شنیداری ما را بهبود بخشند و به سطحی جدید برسانند.
به طور کلی، سیستم‌های صدای فراگیر به عنوان یکی از ابزارهای اصلی در دنیای سرگرمی و رسانه به ترقی و بهبود تجربه ما در شنیدن صداها و افکت‌های صوتی کمک کرده‌اند و از آنجا که تکنولوژی‌ها در حال پیشرفت هستند، ما میتوانیم به ادامه بهبود و توسعه در این زمینه امیدوار باشیم.
آخرین مطالب
